Expondrei algúns puntos dos máis importantes que fixeron que o galego quedara relegada a unha posición de lingua ``desprestixiada´´.
A Ley General de Educación de 1970 xeneraliza o ensino púbico en castelán en todo o estado e polo tanto o galego quedará ó marxe do sistema educativo, co que fai aumentar a idea de desprestixio da lingua, quedando relegada aos usos orales entre a poboación campesiña. Por outra banda a televisión e a radio só espallan o uso do castelán, con unha excepción en 1974 cando aparece o programa Panorama de Galicia que se emite diariamente e aborda os temais actuais de Galiza e en galego.
Como xa puxera na outra entrada, a emigración foi un tema que nos tocou moi de cerca ós galegos, moitos deles abandonan a lingua propia obrigados a que, fora da terra, vense coa necesidade de utilizar o castelán para poder saír adiante e así aumenta o seu prestixio de 'lingua útil'.
Por último a Igrexa tamén tivo un papel moi importante neste proceso de decadencia da nosa lingua xa que no Concilio Vaticano de 1963 acéptase que a misa sexa pronunciada na lingua propia de cada pobo, pero os cleros galegos elixirán na súa maior parte o castelán polo que o galego tampouco contará con con apoio neste uso.
Continuando un pouco coa anterior entrada imos a falar un pouco de Galiza despois da Guerra Civil.
A penuria económica e carencia de productos básicos será todavía máis dramática debido á falta de liebrdade imposta polo réxime totalitario de Franco. En Galiza a sublevación franquista triunfou rápidamente (o que non indica que a poboación asimilase a súa ideoloxía); o que pasou en realidade é que o pobo non tivo posibilidade ningunha de organizarsse nin de conseguir armas, deste xeito en apenas dez días foron esmagados os poucos focos de resistencia que existían.
Durante a Guerra Civil e despois dela o bando vencedor exerce terror e represión sobre a poboación e moitos dos intelectuais galegos que loitaban pola individualidade do pobo galego sufrírono nas súas propias carnes: Catelao, por exemplo, debeu partir cara o exilio e outros que quedaron no país como Otero Pedrayo víronse obrigados a abandonar a vida pública e os seus traballos. Polo tanto todo o asociado ás modernas manifestacións da cultura galega foi destruido, o partido galeguista, a revista Nós, diversas editoriais, etc. xa que o réxime atacaba a toda lingua ou cultura que non fose a castelá, o que incrementou o desprezo polo propio.
Na posguerra instaurouse unha política de autoconsumo e a agricultura e a pesca foron o medio de subsistencia do pobo galego. A emigración continuou sendo unha saída digna para moitas familias, que apartir dos anos 60 orientarán o seu éxodo cara os países europeos.
Deixovos un video moi interesante sobre a época da que estamos a falar:
En Galiza, a Lei de Desamortización de 195 non alcanzos os resultados que perseguía, xa que foron moi poucos os campesiños con recursos económicos suficientes que puideron adquirir as terras que traballaban. A maioría das terras pasaron a mas da burguesia comercial. Isto faría que no medio rural continuase o estancamento eonomico e o pouco desenolvemento.
Para intentar solucionar estas desfeitas aeron os movementos agrariosnen que o campesiñado implicouse moito e moi activamente a través de sindicatos e sociedades agrarias; estas sociedades tamén se preocuparon pola formación cultural dos seus afiliados. A entidade máis representativa foi a Liga Agraria de Acción Gallega, dirixida por Basilio Álvarez. Entre 1917 e 1923 dito movemento centrou as súas reivindicacións na abolición dos foros. No período da dictadura de Primo de Rivera proliferaron os sindicatos de inspiración católica que cooperaron organizaar vendas de gando e promoveron a formación técnica dos campesiños.
Lamentablemente co estalido da Guerra Civil o asociacionismo agrario desapareceu totalmente.
Seguro que a naide se lle pasa o día que é hoxe. Tal día como hoxe, pero de 1863, publicouse en Vigo a obra de Rosalía de Castro Cantares Gallegos, que niciaría o oñecido como Rexurdimento da lingua galega; cen anos despois, en 1963 constitúese a celebración deste día como homenaxe ás persoas que loitaron por defender a nosa lingua, por facela unha lingua de culto e deixar atrás a vella idea de relacionar o uso do galego en ámbitos con pouca relevancia social. Cada ano adicaselle a unha persoa diferente elexida pola Academia Real Galega e a primeria que tivo dito honor foi Rosalía de Castro, polo que facer fincapé na súa vida e obra que marcou o inicio de unha época de cambio: Cantares Gallegos.
Naceu en 1837 en Santiago e foi anotada na partida de nacemento como filla de pais descoñecidos, xa que a súa nai era solteira e o seu pai un sacerdote. Despois de vivir coas súas tias paternas, ós 13 anos comeza a vivir coa súa nai en Compostela, onde participaría en actividades do Liceo de la Juventud e faría amistad con outros autores importantes coma Pondal.
Trasládase a vivir a Madrid onde publica o seu primero libro en castelán, 'La flor' en 1857; ao ano seguinte casa con Manuel Murguía con quen tería sete fillos.
En 1861 publica o seu primeiro poema en galego, 'Adiós ríos, adiós fontes' e dous anos máis tarde, no 63 aparece en Vigo Cantares Gallegos, obra tan timportante que será a data na que comece o Rexurdimento.
Cantares reivindica a lingua e cultura galega na voz dunha moza que se queixa da marxinación que sofre a súa terra, así como sae en defensa dos dereitos da muller, inxustamente tratada nese tempo.
O obxetivo principal deste libro era demostrar que o galego era perfectamente válido como lingua literaria e, sen duda, conseguiuno con creces, sendo capaz de unificar nesta obra tanto a beleza como a pobreza e miseria da Galiza desa época.
Rosalía parece que nunca disfrutou dunha boa saúde, pola que un cáncer levouna tan só ós 48 anos, falecendo en Padrón.
Rosalía parece que nunca disfrutou dunha boa saúde, pola que un cáncer levouna tan só ós 48 anos, falecendo en Padrón.
Aquí vos deixo unha versión musicalizada do quizais máis famoso poema de Rosalía, por non dicir o máis xunto con Negra Sombra, que está incluído en Cantares Gallegos e canta Amancio Prada, disfrutadeo, non ten desperdicio:
Hoxe ímos lembrar os orixes do movemento galeguista así como os intelectuais que fixeron que isto fose posible.
O galeguismo como movemento político en defensa dos sinais de identidade de Galiza aparece na decada de 1840 co nome de Provincialismo. Aínda que o Rexurdimento comece o seu camiño en castelán hai unha paulatina aparición do galego nos texos literarios e unha específica defensa do idioma. Suelen diferenciarse dos grupos entre os provincialistas:
Por un lado está o grupo de 1846 ao que pertencen autores como Xoan Manuel Pintos ou Francisco Añón.
Sobresae especialmente o outro grupo, o grupo de 1854 que, aproveitando o Bienio Progresista un grupo de intelectuais retoman a labor da defensa da identidade de Galiza. Pode desenvolverse grazas a institucións como o Liceo de la Juventud de Santiago e diversas revistas de signo galeguista, e momento tamén da aparición de diccionarios e gramáticas da lingua.
Os Xogos Florais (1861, A Coruña) concedían o primeiro premio para unha poesía feita en galego e, resultou entón o Álbum de la Caridad onde se recollían os traballos premiados; estes dous feitos foron esenciais para o rexurdimento da nosa lingua, xa que no libro aparecían autores tan prescindibles para o seu impulso como Pondal e Rosalía de Castro. Iniciase así o Rexurdimento pleno.
